با حمایت بنیاد مطالعات اسلامی روسیه، جلد پنجم «اسلام در سرزمین امپراتوری سابق روسیه؛ فرهنگ دایرة المعارفی» منتشر شد. این جلد شامل 78 مدخل به ترتیب الفبایی از 26 نویسنده از کشورهای روسیه، هلند، ایالات متحده آمریکا، لتونی و فرانسه می باشد که زیر نظر و به سرویراستاری شرقشناس و اسلامپژوه برجسته روسی، پروفسور پروزروف نگارش مییابد.
مطالب این شماره درباره تنوع فرهنگ اسلامی در مناطق مختلف امپراتوری روسیه (بخش اروپایی و مرکزی، قفقاز شمالی، باشقیرستان، تاتارستان، منطقه آستاراخان)، آسیای میانه (ازبکستان، ترکمنستان) و آذربایجان میباشد. در شماره پنجم دائره المعارف مقالات مختلف مربوط به شرح شخصیتها، عبادتگاهها، ابنیه تاریخی، اصطلاحات، نسخ خطی، آداب و رسوم اسلام معرفی شده است.
این اثر دارای تعداد زیادی از تصاویر (نقشهها، جداول، عکسهای آرشیوی سیاه و سفید و تمام رنگی) و پیوستهای فهرست راهنما ( 8 نمایه) است که امکان استفاده بهتر از مواد متنوع و مقالات موجود را فراهم می آورد. امید است که این دایرة المعارف با تکمیل سایر مدخلها، مورد مراجعه روزافزون پژوهشگران و علاقمندان به تاریخ و فرهنگ مسلمانان در گسترده شمال شرق دنیای اسلام باشد و به افزایش اطلاعات علمی در مورد اسلام، ارزشهای معنوی و شیوه های اجتماعی پیروان آن در حوزه اسلامشناسی باشد و به معرفی بیشتر آثار و اعلام اسلامی جغرافیای قفقاز، ولگا، قفقاز، و اروپای شرقی و آسیای میانه بیانجامد.
قابل ذکر است که سیر نگارش مدخلهای آن نه بر اساس الفبا، که بر حسب آمادگی محتوا و اولویتهای انتخابی نگارش مییابد و در هر مجلد به صورت الفبایی منتشر میگردد. فهرست مدخلهای این جلد عبارتند از: آجارخا (اژدها)؛ آخوند؛ آدیغیه؛ آرامگاه سامانیان؛ ابراهیم نقاش؛ الالمالی؛ امام زاده؛ اورنبورگ؛ الاوسیشی؛ اولیاء؛ ایشان عملا؛ باب القیامة؛ بالای حوض؛ بالیکلی کول؛ بخارا؛ بخارا (1)؛ بخارا (2)؛ بلبل امامزاده؛ بیبی هیبت؛ پاراو بیبی؛ پورخان؛ ترویتسک؛ تفسیر نعمانی؛ تواریخ بلغاریا؛ جن؛ جیگیت بابا (ییگیت بابا/ ایگیت بابا)؛ چبله آغاچ؛ حاجی علی الچوخی؛ حسین نیا خان؛ خلوتیه؛ حوض نو؛ خاندان آگییف؛ خلیفه خداداد؛ خلیفه نیاز قولی؛ خواجه پارسا؛ خواجه زینالدین؛ خواجه عبد بیرون؛ خواجه محمد بشاره؛ خوش مدرسه 2؛ خوش مدرسه 1؛ دعای آس (دعای برای مرحوم)؛ رساله دنیای تاتارها؛ روزه خان؛ زکات؛ سلطان سنجر؛ سمیپالاتینسک؛ سید باب خواجه تایفسکی؛ سید بندکوشایی؛ سید جمال؛ شیخ؛ الصغوری؛ صفا ولی قلندر؛ عبدالله خان تورا؛ عرب عطا؛ علیرضا عبد عبدالرحمان جان؛ الفرغانی؛ قاری؛ قازان؛ غازی منصور؛ قبرستان مسلمانان دانیلوفسکویه؛ قبرستان مسلمانان در دروازه کالوگا؛ قدیر نیاز؛ قدیمیت؛ قرآن هدایت لاره؛ قرآن در ترکمنستان؛ کتاب خانه؛ کیشکی قدیمی؛ گاو کشان؛ محمود خواجه هوند؛ مریدیت؛ مگاق عطاری؛ منطقه آستاراخان؛ الموحی؛ محییالدینوف خواجه عصام الدین؛ نسخه خطی قرآن؛ نسفی؛ نور محمد اولیا؛ یامغور دعاسی (دعای باران)؛ یورو اسلام؛ یولداش، مولوی.
قابل ذکر است که جلد پنجم این اثر توسط انتشارات ادبیات شرقی مسکو در 232 صفحه انتشار یافته است. که نهایتا مجموع چند جلد در یک مجلد بزرگ انتشار مییابد. پیشتر جلدهای اول تا چهارم این مجموعه در یک مجلد انتشار یافت که به عنوان نشر نهایی اثر، مورد ارجاع قرار میگیرد.
مشخصات نشر:
Ислам на территории бывшей Российской империи. Энциклопедический словарь. Выпуск 5. Moscow: