در ایام 18 و 19 ژانویه به مناسبت 290 سالگی چاپ کتابهای تاتاری، روزهای ادبیات و هنر تاتاری در اورال مرکزی فدراسیون روسیه برگزار می شود.
این نخستین انتشار نه تنها برای تاتارها، بلکه برای مردم روس نیز ارزش داشت. در سال 1722 بیان نامه تزار پتر اول به زبان ترکی تاتاری و با استفاده از خط عربی منتشرشد. آن زمان خط عربی در میان ملت تاتار مورد استفاده قرار می گرفت.
شش سال بعد کتاب الفبای تاتاری به زبان عربی در دانشگاه مسکو چاپ شد که برای تاتارها اهمیت زیادی داشت.
نخستین کتابهای چاپی در دانشگاه قازان در اواسط قرن نوزدهم منشر شد که عبارت از یک تقویم و کتاب خودآموزی زبان تاتاری است. از آغاز قرن بیستم، شهر قازان به بزرگترین مرکز چاپ و نشر کتابهای اسلامی تبدیل شد. هر سال بیش از هزاران کتاب با شمارگان بالا و بیش از سه میلیون نسخه چاپ و منتشر میشد که نیمی از این کتاب ها به زبان تاتاری بود.
تاتارهای استان سوردلوسک همه کتابهای مربوط به تاریخ اورال را با احتیاط و مراقبت نگهداری میکنند. در میان آنها میتوان به کتابها و مجلات قدیم کتابخانه برادران آقافوراف اشاره کرد. در اوایل قرن گذشته، بسیاری از تاتارها خواندن و نوشتن به زبان روسی را بلد نبودند؛ اما اکثریت از آنها به خواندن و نوشتن به زبان خود به طور کامل تسلط داشتند، چرا که در سیستم آموزشی بومی جامعه تاتاری درس میخواندند.
حیدر گلفانوف، معاون نماینده دائم جمهوری تاتارستان در منطقه اورال در این مورد می گوید:
“تاریخ انتشار اولین کتاب به زبان تاتاری یک جشن مشترک برای ماست. نمایندگان ملتهای مختلف در روزهای ادبیات و هنر تاتاری گرد هم میآیند چرا که ادبیات و فرهنگ روسیه چند ملیتی است”.
در این ایام یک میزگردهایی با حضور نویسندگان مشهور اورال، شاعران، روزنامه نگاران، منتقدان ادبی و مهمانانی از تاتارستان برگزار میشود. خطیب مینگولاف، پروفسور افتخاری دانشگاه فدرال قازان، درباره تجربه تاریخی چاپ و نشر کتاب به زبان تاتاری و وضع کنونی آن سخنرانی خواهد نمود.
لازم به ذکر است که در این میزگرد مسایل مختلف مربوط به شعر و نثر تاتاری به مناسبت انتشار جلد چهارم “تاریخ ادبیات اورال”، فرآیند مدرن ادبیات و مسایل کاربردی نشر کتاب مورد بحث قرار خواهد گرفت.