مشخصات نشر
نام روسی اثر: Сочинения Имам ал-Газали
نویسنده : آلکسی خیسماتولین
تاریخ نشر : ۲۰۱۷
ناشر: صدرا – مسکو
موسسه همکار : انستیتو نسخ خطی آکادمی علوم روسیه
شمارگان: ۵۰۰
تعداد صفحات : ۶۴۰
غزالی، عمدتاً کتابهای خود را به عربی نگاشته است و تنها پنج اثر از وی به زبان فارسی بجا مانده، که از لحاظ لطافت و سلاست نثر و از لحاظ سبک بيان نغز، ساده و روان بوده و از جمله آثار ارزشمند فارسی به شمار ميرود. تدوین این اثر پژوهشی ارزشمند را دکتر الکسی خیسماتولین بر عهده داشته اند. وی از شرق شناسان شهیر روس و یکی ازمترجمین مثنوی معنوی به زبان روسی میباشد که کتاب کیمیای سعادت را نیز ترجمه نموده است. لازم به ذکر است که در این کتاب، دکتر خیسماتولین نسخ مختلف منسوب به امام غزالی را بررسی کرده و برخی از رساله ها را، با ذکر توضیحات و دلیل، جعلی شمرده است. این کتاب دارای دو بخش میباشد که بخش اول به بررسی متون اصلی و بخش دوم کتاب، به بررسی متون غیر اصلی وجعلی پرداخته است.
هدف از پژوهش صورت گرفته توسط این شرق شناس برجسته، اولا ارائه این اثر ارزشمند از زبان اصلی فارسی به زبان روسی وثانیا تفکیک متون معتبر و جعلی منسوب به امام محمد غزالی میباشد که این کتاب را از سایر کتاب هایی که از امام محمد غزالی چاپ شده است، متمایز نموده است.
بخش اول کتاب، شامل ترجمه «زاد آخرت» و «نصیحه الملوک» میباشد که اضافه برترجمه به روسی، تحلیل متنی و تاریخی متون نیز صورت گرفته و ترجمه غیر اصلی این اثر در این بخش مورد بررسی قرار گرفته است. سر فصل سوم این بخش، «فضائل الانام من رسائل حجه السلام» میباشد که مجموعه ای از نامه ها به وزرا، سلاطین، امرا و فقها میباشد.
بخش دوم کتاب به بررسی متون غیر اصلی پرداخته وسه اثر منسوب به امام غزالی، که شک و شبهات زیادی در مورد آنها وجود دارد را مورد بحث قرار داده است. این بخش شامل، «ای فرزند» که یک تا دو نسل بعد از وفات ایشان جمع آوری شده و برای اولین بار به زبان عربی ترجمه گردید، و «پندنامه» میباشد که در فصل دوم از این بخش نیز به بررسی بخشهای جعلی «نصیحه الملوک» پرداخته که به وضوح مشخص شده که متعلق به مولف دیگری میباشد. متاسفانه این اثر منسوب به امام غزالی که مشخصا از آثار ایشان نمیباشد، به زبان روسی وبه نام وی به کرات چاپ و تجدید چاپ میگردد که در این بخش مورد بررسی قرار گرفته است.
با وجود کتاب ها و ترجمه های زیاد از آثار امام محمد غزالی، این اولین پژوهشی است که در آن متون صلی و متون غیر اصل با ذکر مستندات و دلایل تاریخی از هم جدا گشته است.
این اثر حاصل همکاری بنیاد وانستیتوی نسخ خطی شرقی است.
